Mongolië: leven als een nomade

En zo zijn we weer ruim een week en 2 landen verder. Onze laatste dag in Rusland besteden we met een mooie wandeling van de Great Baikal Trail, waarbij we uiteindelijk uitkomen op een mooi uitzichtpunt in de bergen, vanwaar je het Baikalmeer goed zou kunnen zien. Tenminste, als er niet allemaal bomen voor zouden staan, en het weer net zo was als de dag ervoor, 35 graden en zonnig. De 11 graden met bewolking maakten het wel een stuk prettiger lopen, maar het uitzicht was helaas wat minder.
Daarna vertrekken we, na de volgende dronken Rus van ons afgeschud te hebben en via een Dakar-waardig tochtje naar Irkutsk, met de trein naar de grens met Mongolië. Gelukkig bleek mijn kwijtgeraakte migration card geen enkel probleem en kreeg ik gewoon een vervangend kaartje, en na 4 uur wachten bij de Russische grens (en 20 keer heen en weer gereden te worden om nieuwe wagons aan en af te koppelen, om vervolgens als enige wagon de grens over te gaan) en 3 uur bij de Mongoolse grens waren we dan toch echt in het land van de nomaden. Het was met afstand de saaiste dag van de reis, doordat we soms uren stilstonden zonder informatie en zonder dat we de trein uit mochten, en wanneer we dan de trein uit konden was het station zo leeg dat zelfs bij het enige winkeltje dat er was alle planken leeg waren.

Rusland hebben we dan dus definitief achter ons gelaten, met gemengde gevoelens. Enerzijds hebben we ontzettend vriendelijke Russen ontmoet en hebben we erg veel moois gezien, maar ook de afstandelijkheid of geslotenheid van anderen, het groot aantal dronken mensen wiens hoogtepunt van de dag het openen van een nieuwe fles vodka is, de soms brute geschiedenis, en de uitzichtloze omstandigheden waarin velen leven, zullen me ook bijblijven. We keken dan ook echt uit naar de gastvrijheid en mooie natuur die ons in Mongolië te wachten stond.

In de ochtend worden we dan ook wakker in een heel ander landschap, met een ongekende weidsheid, vele kuddes dieren en de gers, de Mongoolse tenten waarin wij de komende dagen zouden verblijven. Zodra we er aankomen regelen we in het hostel een tour maar het Terelj National Park en enkele bezienswaardigheden, waaronder het enorme standbeeld van Genghis Khan te paard. Dit is een 40 meter hoog zilverkleurig beeld van de grote heerser van weleer, wiens rijk van China tot aan Hongarije strekte. Het indrukwekkende standbeeld is bijzonder om meerdere redenen, want naast de grootte valt ook op dat het eigenlijk in the middle of nowhere staat, en wat ook wel bijzonder is is dat je met de trap tot op het hoofd van het paard kan staan, waarbij het imposante formaat en de uitgestrekte leegte er rondom zichtbaar zijn. Daarnaast zien we die dag nog Turtle Rock (inderdaad, een enorme rots in de vorm van een schildpad), een memorial vanwaar je heel Ulaanbaatar kan zien en een boeddhistisch klooster dat tegen de rotswand gebouwd is. Een erg mooie dagtocht in een oud Sovjet-busje, waarbij de eigenaar en chauffeur ons erg trots laat zien dat hij het enigszins gepimped heeft door er nieuwe vering en dikkere banden op te zetten. Wanneer we tijdens de spits in de stad rijden begrijpen we eigenlijk niet hoe het busje nog zo mooi en zonder deuken kan zijn, want rijden als een Mongool krijgt hier wel een nieuwe betekenis. Werkelijk iedere centimeter wordt benut en er wordt geen enkele ruimte gelaten aan andere bestuurders.


Na deze dagtocht staat ons het grootste avontuur van de reis te wachten; een 7-daagse tour in een zelfde Sovjet-busje naar de Gobi woestijn, met een geweldig leuke groep bestaande uit 1 Australische, 1 Argentijn, 1 Braziliaan, 2 Nederlanders (wij zelf) en de Mongoolse gids en chauffeur. Met dit gezelschap doorkruisten wij de Gobi woestijn waarbij we overnachten in de gers (of yurts of shurtas, zoals sommigen het noemen) en eigenlijk alle vormen van luxe moeten missen. Dit betekent uiteraard geen WiFi of internet (of überhaupt ontvangst met je mobiel), maar ook geen normale wc, douche, stromend water of een goed bed (deze hadden vaak het comfort en de hardheid van een betonblok, en hetzelfde gold voor het kussen, als dit al aanwezig was).
De wc voor de komende dagen bestond uit 2 planken waar je op kan staan en een diep gat in de grond, met daaromheen een simpel hokje dat ook uit enkele planken bestond. Meestal was er wel een deur, meestal ook een dak, en altijd ging het vergezeld met een enorme stank, vliegen en vaak strepen aan de rand van de planken dankzij mensen die iets minder goed konden mikken. Al snel werden in onze groep beoordelingen gegeven aan de wc's, van -3 sterren voor de wc waar ineens halverwege de behoefte een duif uit de put gevlogen kwam, tot 5 sterren voor het houten huisje met slechts een enkele vlieg, met schone planken en een handvat aan de deur om je aan vast te houden terwijl je hurkend je behoefte doet. Waar een mens na een paar dagen in de woestijn al niet vrolijk van kan worden. Overigens waren de ratings ook nog wel eens verschillend per persoon of per keer, zo zagen we toen een 4*-wc ineens naar -1* kelderde toen bleek dat er een soort pluizige muis onderin het gat woonde.

Goed, genoeg over wc's, daar kwamen we natuurlijk niet voor, maar juist voor de fantastische natuur, met de bijzondere White Stupa, rood met wit gekleurde zandheuvels, Red Cliffs die doen denken aan de Grand Canyon, zandduinen van enkele honderden meters hoog die in de Sahara niet zullen misstaan, gletsjers met sneeuw en ijs, en soms rotsachtige landschappen die je eerder in Arizona of zo zou verwachten. Neem daarbij een bijzonder aroma tijdens een kamelentocht (of überhaupt bij de meeste gers dankzij de dieren die er rondliepen) en flink gestuiter tijdens het paardrijden en je hebt alle ingrediënten voor een memorabele week. En​ dan hebben we het nog niet eens gehad over de mensen en de cultuur. Zo drinken we vrijwel dagelijks thee met koeien-/geiten-/paarden-/schapenmelk en zout erin (genaamd "zoete tsee" of zoiets), mogen we "genieten" van dikke, zure, gefermenteerde en licht alcoholhoudende kamelenmelk, en krijgen we twee keer per dag flinke maaltijden met (veel) vlees, noodles/pasta/rijst, aardappel, wortel en soms kool voorgeschoteld. Je leest het al, kom hier niet naartoe voor culinaire hoogstandjes, maar voor de natuur, ontzettend aardige mensen die ondanks de barre omstandigheden erg gastvrij en vrijgevig zijn. Dat merken we ook wanneer we een keer aan het begin van de avond vragen of de kachel in onze ger nog eens aangestoken mag worden, zodat het wat warmer wordt en we thee kunnen maken. De vrouw des huizes komt niet veel later terug met een enorme emmer steenkool (weer eens wat anders dan de paarden-/kamelenpoep die meestal als brandstof diende) en giet deze volledig in onze kachel. We krijgen erbij de opmerking dat we de deur dicht moeten houden zodat de warmte niet ontsnapt, maar wanneer het vuur echt goed op gang is ervaren we de Mongoolse sauna en niet veel later zitten we op de grond, op zoek naar het laatste beetje verkoeling. Uiteindelijk besluiten we maar buiten naar de fantastische sterrenhemel te gaan kijken, en ondanks dat het buiten bijna vriest staan we met z'n 5en in t-shirt buiten om maar te ontsnappen aan de hitte. Na de nodige foto's gaan we weer naar binnen, waar de temperatuur gelukkig licht gedaald is.

Gedurende de eerste paar dagen reizen we zo'n 800km naar het zuiden, waardoor we soms dagen lang geen asfalt meer zien. Het is bijna onverklaarbaar hoe onze chauffeur toch steeds de juiste weg weet te vinden zonder GPS, kaart of ander hulpmiddel, maar steeds maar weer pakt hij het juiste zandpad of grindpad (of rijden we volledig offroad) naar de bestemming. Onderweg zien we vele paarden, kamelen, geiten, schapen en koeien grazend op de armzalig begroeide steppe. Regelmatig moet onze chauffeur even afremmen voor overstekende dieren (waar hij weinig zin in heeft, aangezien we meermaals net niet een dier aanrijden), en aan de kant van de weg zien we ook af en toe karkassen, auto-onderdelen of hele voertuigen die achter zijn gelaten, en prijzen we ons gelukkig dat we niet ervoor hebben gekozen zelf te gaan rijden. Elke dag komen we zo weer heelhuids aan bij de ger, waar steeds maar weer een familie klaarstaat om ons op te vangen. Het was dan ook een fantastische week, met veel nieuwe vrienden, herinneringen en enige ontberingen, en we zijn dan ook erg blij wanneer we weer terug in het hostel zijn met een douche en normale wc. En toch missen we het de dag erna ook wel weer: de rust (behalve als je 's nachts buiten loopt en de geiten scheten aan het laten zijn), de natuur, het adembenemende uitzicht, de jonge geitjes en honden die elke gelegenheid aangrijpen om de ger binnen te sneaken, keutels overal en de horse parkings, waar paarden bijna opgehangen worden zodat de berijder even rustig wat kan gaan drinken.

Wat een fantastisch land is het toch, waar we graag nog eens naar terugkeren. Daarbij is het ontzettend jammer dat de nomaden een uitstervend ras lijken te zijn en het land in zijn voortbestaan op langere termijn wordt bedreigd, gezien het feit dat nu al bijna de helft van de 3 miljoen inwoners in de hoofdstad leeft en ze erg afhankelijk zijn van Rusland en China. Laten we hopen dat het zo'n vaart niet zal lopen, en als je de kans krijgt: ga dit zien!

En nu, op naar China!